Szkolnictwo podstawowe w województwie tarnobrzeskim w latach 1975-1998

Książka ilustruje dorobek szkolnictwa podstawowego w województwie tarnobrzeskim od chwili jego powstania w 1975 roku do momentu utracenia przez niego statusu województwa w wyniku reformy administracyjnej z 1 stycznia 1999 roku. Aby uzyskać jego rzetelny obraz, poszukiwano odpowiedzi na następujące pytania problemowe:

1. Jak kształtowała się struktura kształcenia podstawowego dzieci i młodzieży w województwie tarnobrzeskim?

2. Jak przebiegała realizacja obowiązku szkolnego w systemie ośmioklasowej obowiązkowej szkoły podstawowej?

3. Jaki był stan wykształcenia nauczycieli w województwie tarnobrzeskim?

4. Jak przebiegał proces przejmowania prowadzenia szkół podstawowych przez samorządy lokalne?

5. Jakie były warunki materialno-lokalowe szkół?6. Jak kształtowała się współpraca szkół ze środowiskiem lokalnym?

Na konstrukcję pracy składa się: wstęp, dziewięć rozdziałów i zakończenie, zawierające podsumowanie i wnioski, oraz aneks.Rozdział pierwszy dotyczy ogólnej charakterystyki regionu tarnobrzeskiego z uwzględnieniem położenia i struktury geograficznej. Przedstawiono w nim ważniejsze wydarzenia z historii regionu. Pokazano rozwój demograficzno-gospodarczy omawianego obszaru, podkreślając rangę przemysłu siarkowego oraz rozwoju sadownictwa. W rozdziale tym opisano także instytucje kulturalne w województwie tarnobrzeskim, podkreślając walory krajobrazowo-turystyczne regionu. Prześledzono również rozwój oświaty na badanym terenie.Rozdział drugi poświęcono tarnobrzeskiemu szkolnictwu podstawowemu w nowych warunkach administracyjnych, tj. od 1975 roku do początku lat osiemdziesiątych. Zaprezentowano sieć szkolną i zmiany w jej kształcie, poddano analizie kadrę zarówno pod względem ilościowym, jak również poziomu wykształcenia.W rozdziale trzecim ukazano przeobrażenia strukturalno-organizacyjne szkolnictwa podstawowego. Wskazano na projekty zmian w szkolnictwie, omówiono powstanie zbiorczych szkół gminnych z podkreśleniem ich społecznego odbioru w środowisku wiejskim. Dokonano również podsumowania problemu funkcjonowania szkolnictwa powszechnego w zmienionym układzie oraz poddano analizie realizację obowiązku szkolnego w szkołach specjalnych.W rozdziale czwartym, przedstawiono szkolnictwo podstawowe w dobie przemian ustrojowych na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Wskazano na założenia przygotowywanej reformy oraz jej przebieg i dokonania. Podkreślono niektóre zagadnienia programowe i wyników nauczania. Omówiono problem funkcjonowania szkolnictwa w strukturach samorządowych. Ukazano proces przejmowania szkół podstawowych przez samorządy lokalne, przedstawiono ich system finansowania oraz wskazano podstawy prawne prowadzenia tych jednostek przez gminy.Rozdział piąty zawiera informacje dotyczące zasad powoływania dyrektorów szkół podstawowych, jak również przedstawia kwalifikacje nauczycieli, ruch służbowy i doskonalenie kadry nauczycielskiej. Uwagę poświęcono też pracownikom obsługi i administracji.W rozdziale szóstym analizie poddano stan liczbowy uczniów, oddziałów i klas szkół wiejskich i miejskich. Zaprezentowano kierunki dalszego kształcenia absolwentów szkół podstawowych na przestrzeni 23 lat istnienia województwa tarnobrzeskiego. Zwrócono uwagę na fakt wzrostu zainteresowania w latach dziewięćdziesiątych XX wieku szkołami średnimi typu licea i technika.Rozdział siódmy dotyczy realizacji funkcji dydaktycznych, wychowawczych oraz opiekuńczych przez szkoły wiejskie i miejskie. Omówiono pracę kół zainteresowań i organizacji uczniowskich, podkreślono, że w ostatnich latach istnienia województwa tarnobrzeskiego spadała ich liczba, co związane było ze znacznym ograniczeniem środków finansowych na oświatę.Rozdział ósmy poświęcono warunkom materialnym i lokalowym szkół podstawowych. Przedstawiono bazę materialną szkolnictwa. Ocenie poddano stan techniczny placówek oświatowych, w tym sal lekcyjnych, pomieszczeń bibliotecznych oraz ich wyposażenie w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Zwrócono uwagę na obiekty pomocnicze, a zwłaszcza na brak sal gimnastycznych w wielu szkołach wiejskich.W rozdziale dziewiątym ukazano zasady współpracy szkół ze środowiskiem. Scharakteryzowano formy działalności szkół na rzecz środowiska, jak również wskazano na udział lokalnej społeczności w życiu szkolnym. Rozpatrzono sposoby pozyskiwania przez szkoły dodatkowych funduszy i wyposażenia w pomoce dydaktyczne.Książka skierowana jest do historyków oświaty, pracowników administracji szkolnej oraz studentów kierunków pedagogicznych.