Generacja wielkiej zmiany. Studium autobiografii średniego pokolenia nauczycieli polskich 2004

W książce tej podjęto próbę ukazania wpływu zmian, jakie zaistniały w naszym kraju po 1989 r., w tym reformy systemu edukacji na kondycję społeczno-zawodową nauczycieli oraz na warunki ich pracy, życia i rozwoju zawodowego, na tle szerszych przemian we współczesnym świecie. W pewnym stopniu jest to również próba wpisania się w trwającą dyskusję na temat: czy edukacja jest we współczesnym świecie czynnikiem modernizacji i zmian, narzędziem podporządkowanym interesom ekonomicznym, technicznym i praktycznym, czy też jest czynnikiem sprawczym świadomego uczestniczenia w zmianie społecznej i we własnym rozwoju. Studium niniejsze składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy z nich zawiera teoretyczno-metodologiczne podstawy badań. Autorka dokonuje w nim analizy przemian we współczesnej kulturze i edukacji oraz w postrzeganiu roli nauczyciela, jego profesjonalizmu z perspektywy refleksyjności jako paradygmatu zmiany. W dalszej części podejmuje próbę przybliżenia nowego oblicza metody autobiograficznej w świetle założeń tzw. metodologii refleksyjnej. W części empirycznej podzielonej na trzy duże rozdziały: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość dokonuje prezentacji wyników badań w świetle analizy treści wypowiedzi nauczycieli oraz ich interpretacji. Rozpoczyna tę część rozdział drugi, którego przedmiotem są dociekania losów życiowych i zawodowych nauczycieli oraz ich drogi do zawodu nauczycielskiego. Celem tych analiz jest próba ukazania wartości, klimatu, wydarzeń i osób, które miały wpływ w dzieciństwie, młodości, w okresie studiów, na starcie zawodowym, na habitus tego pokolenia nauczycieli oraz na ich nawyki zawodowe. W rozdziale trzecim przeprowadzona została analiza wpływu transformacji społeczno-edukacyjnych na funkcjonowanie zawodowe nauczycieli w wymiarze zmian kulturowo-aksjologicznych i cywilizacyjnych, społeczno-politycznych i ekonomicznych, edukacyjno-zawodowych. Treścią rozdziału czwartego jest ukazanie wizji zawodu nauczycielskiego, wartości i celów, które nauczyciele uznają za ważne i godne szczególnej troski oraz zachowania ich dla młodych pokoleń. Również tego, jak nauczyciele widzą przyszłość szkoły i zawodu, jakie są ich oceny i sugestie zmian w zakresie kształcenia oraz dalszego rozwoju. Książka jest skierowana do studentów pedagogiki i nauk społecznych oraz osób zainteresowanych badawczo problematyką pedagogiczną.