Praca socjalna – nowe perspektywy

Niniejsza publikacja jest pracą zbiorową i została poświęcona nowym ujęciom problematyki pracy socjalnej, w związku ze zmieniającą się rzeczywistością społeczną i realiami życia ludzi. Pojawienie się niespotykanych wcześniej zjawisk i problemów społecznych wymaga ich rozpoznania i diagnozy, a następnie wypracowania adekwatnych rozwiązań ustawowych i praktycznych. Wiele zjawisk i problemów dotyczących pracy socjalnej w jej nowych uwarunkowaniach ma charakter interdyscyplinarny, stąd potrzeba współpracy różnych dziedzin i specjalności  naukowych  oraz  praktyków. Dla przykładu należy tu wymienić takie pogłębiające się procesy jak: drastycznie pogarszająca się  sytuacja demograficzna w Polsce, jak również w większości krajów Unii Europejskiej; migracja wojenna i zarobkowa, która przybiera coraz większe rozmiary i wymaga pilnych rozwiązań w różnych dziedzinach, lecz nade wszystko w pracy socjalnej i pomocy społecznej; zjawisko wykluczenia cyfrowego obserwowanego w różnych rozmiarach wśród osób starszych, niepełnosprawnych; pogłębiające się nierówności społeczne, ekonomiczne, edukacyjne, stanowiące wyzwanie dla nowego spojrzenia na inkluzję społeczną i jej znaczenie; doświadczanie kryzysów zdrowia psychicznego w różnych grupach społecznych, itp.

Ważnym zagadnieniem, które wymaga interdyscyplinarnego podejścia jest potrzeba redefinicji kształcenia w systemie studiów wyższych pracowników socjalnych jako wysokiej klasy profesjonalistów, mogących sprostać nowym,  trudnym i odpowiedzialnym zadaniom.

Powyższe  i wiele innych  kwestii  stanowią przedmiot podjętych w monografii, w kolejnych artykułach,  rozważań o charakterze teoretycznym, opartych na  analizach wyników badań empirycznych, jak również dotyczących rozwiązań  praktycznych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców, przede wszystkim do studentów nauk społecznych i innych kierunków.

Spis treści

WSTĘP . . . . . . . . . .. . . . 9

ROZDZIAŁ I

PRACA SOCJALNA WOBEC ZMIAN SPOŁECZNO-KULTUROWYCH I DEMOGRAFICZNYCH

Social work in the face of socio-cultural changes and demographics . . . . . . . . . . . . .        17

Mariola Wojciechowska

Zmieniające się realia i style życia a nowe wyzwania wobec pracy socjalnej

Changing realities and lifestyles versus new challenges for social work . . . . . . . .            19

Józefina Hrynkiewicz

Pomoc społeczna wobec zmian demograficznych

Social assistance in the face of demographic changes . . . .. . . . .             37

Magdalena Witkowska

Wspomaganie więzi rodzinnych – odpowiedź na zmiany demograficzne

Supporting family ties – a response to demographic changes . . . . .. . .             55

Wanda Dróżka

Odnowić przestrzeń publiczną. Kontekst inkluzji społecznej, edukacji i pracy socjalnej

Renovate public space. Context of social inclusion, education and social work . . . . . . . . . .                81

Joanna Madalińska-Michalak

Dzieci-uchodźcy z Ukrainy w polskiej szkole: uwarunkowania prawne i działania podmiotów państwa

Ukrainian Refugee Children in Polish Schools: Legal Conditions and Actions of State Entities . . . . . . . . . . . . 99

Bartłomiej Kotowski

Uzależnienie młodzieży od socialmediów a kultura transparencji

Youth addiction to social media and the culture of transparency . . . . . . . . . . . . .              121

Kalina Ciuła

Różnorodność potrzeb i wieloaspektowość problemu bezdomności. Analiza schronisk miejskich i wiejskich

The diversity of needs and the multifaceted nature of the problem of homelessness. An analysis of urban and rural shelters . . . . . . . . . . . . . . . .               137

Tomasz Łączek

Czynniki utrudniające osiągnięcie sukcesu życiowego w opiniach uchodźców wojennych z Ukrainy

Factors hindering achieving success in life in the opinions of war refugees from Ukraine . . . . .  . . . . . . . . . . 151

Edyta Lichomska-Milewska

Państwo opiekuńcze czy państwo bez opieki? Analiza argumentów libertariańskich

Welfare state or unattended state? Analysis of libertarian arguments . . . . . . . . .            171

ROZDZIAŁ II

PRACA SOCJALNA NA RZECZ PROBLEMÓW MŁODZIEŻY

Social work for youth problems . . . . . . . . . . . . . . . .             189

Bożena Matyjas

Pedagogika społeczna i praca socjalna – perspektywa teoretyczna i praktyczna

Social pedagogy and social work – theoretical and practical perspective . . . . . .             191

Zbigniew Formella

Młodzież ulicy realnej i wirtualnej: nowe wyzwania wobec tożsamości personalnej i społecznej

Real and virtual street youth: new challenges to personal and social identity . .             203

Alina Rynio

Rola działalności wolontarystycznej w wychowaniu do odpowiedzialności

The role of voluntary activities in educating for responsibility . . . . . . . . . . . .             221

Patrycja Hanyga

Pustka czasu (nie)wolnego – wielowymiarowy problem dzisiejszej pedagogiki i pracy socjalnej

The emptiness of (un)free time – a multidimensional problem for today’s social pedagogy and social work . . . . . . . . 237

Marta Wilk

Edukacja włączająca w szkole podstawowej ogólnodostępnej. Aspekty wspólnoty i współpracy nauczycieli z rodzicami

Inclusive education in public primary schools. Aspects of community and cooperation between teachers and parents . . . . . .  . . . . . . .              249

Aleksandra Wicher, Bartłomiej Kotowski

Dobrostan psychiczny młodzieży a kultura popularna

The mental well-being of young people and popular culture . . . . . . . . .  . . . . . . 263

Aneta Skuza

Proces usamodzielniania wychowanków z instytucji resocjalizacyjnych

The process of becoming independent of charges from social rehabilitation institutions . . . . . . . . . . . . . .                279

ROZDZIAŁ III

NOWE PERSPEKTYWY W PRACY SOCJALNEJ

New perspectives in social work . . . . . . . . . . . . . .              293

Tadeusz Kowalewski

Podmiotowość w pracy socjalnej – interdyscyplinarna refleksja

Subjectivity in social work – interdisciplinary reflection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .              295

Karolina Wiśniewska

Funkcjonowanie dziecka przewlekle chorego w środowisku szpitalnym i możliwości jego wsparcia

Functioning of the chronically ill child in the hospital environment and opportunities for support . . . . . . .. . . . . . . 309

Karolina Klimczyk-Miśtal

Wyzwania w zakresie podejmowania działań pomocowych na rzecz osób zmagających się z kryzysami zdrowia psychicznego

Challenges in supporting people facing mental health crises . . . . . . . .. . . .              325

Daria Jamrożek

Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnościami – przeciwdziałanie marginalizacji

Social exclusion of people with disabilities – counteracting marginalizationi . . . . . .. . . . . . . . . . 337

Kamil Redziak, Edyta Laurman-Jarząbek, Eliza Mazur, Monika Szpringer

Poziom odczuwanego stresu a sposoby radzenia sobie z nim u młodych dorosłych

Level of perceived stress and ways of coping in young adults . . . . . . . . . . . . . . . . .              355

Ilona Żeber-Dzikowska

Problemy i potrzeby seniorów w aspekcie zdrowia w ujęciu bioetycznym

Bioethical approach to the needs and problems of senior citizens in health aspect . . . . . . . . .                 375

Izabela Jaros

Sztuczna inteligencja – zastosowanie, wyzwania, aspekty prawne i etyczne

Artificial intelligence – applications, challenges, legal and ethical aspects . . . . .             389

Anna Strumińska-Doktór, Kajetan Zarzycki

Seniorzy użytkownikami internetu

Seniors are Internet users . . . . . . . . .  . . . . . . 399

Eryk Pająk

Środowisko internetowe jako źródło nowych szans i nowych wyzwań

The online environment as a source of new opportunities and new challenges . . . . . .  . .   415

Sławomir Koziej

Wykorzystanie sztucznej inteligencji do wspierania edukacji osób z niepełnosprawnościami

Utilizing artificial intelligence to support the education of people with disabilities . . . . . . .  . . 429

ZAKOŃCZENIE . . .    441

NOTY O AUTORACH . . . . . . . .       445