Regionalne oddziaływania Islamskiej Republiki Iranu (1979-1999)

W niniejszej monografii autor analizuje wpływ islamskiej rewolucji na zmianę układu sił na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Szczególnie uwypukla pozytywną rolę prymatu islamu w stosunkach wewnętrznych i jego znaczenie dla reorientacji irańskiej polityki zagranicznej. Jednocześnie ukazuje, iż wielowiekowe dążenie Iranu do odgrywania znaczącej roli w regionie nie jest wyłącznie związane z przekonaniem o islamskiej misji na tym terenie. Równie ważnymi czynnikami, determinującymi jego relacje z sąsiadami, są względy gospodarcze i bezpieczeństwa. Trzeba o tym szczególnie pamiętać, ponieważ wokół Islamskiej Republiki Iranu narosło sporo legend i teorii, jakoby państwo to w polityce zagranicznej kierowało się wyłącznie wszechogarniającym charakterem religii muzułmańskiej. Autor wymienia poszczególne fazy stosunków Iranu z regionalnymi partnerami, wykazując ich stopniową ewolucję. Rozpoczyna od ukazania zbrojnego konfliktu z Republiką Iracką, następnie stara się odzwierciedlić próby ułożenia przez Islamską Republikę Iranu relacji z monarchiami Półwyspu Arabskiego. Istotne części pracy traktują o kwestiach, które w momencie składania pracy do druku nie zostały do końca wyjaśnione. Dlatego też rozdział IV, a szczególnie podrozdział o sytuacji na linii Teheran-Kabul, w dużej mierze w roku 2002 już się zdezaktualizował. Niewykluczone, że właśnie wydarzenia z 11 września 2001, warunkujące zupełnie nową jakość sytuacji na Bliskim i Środkowym Wschodzie oraz rolę, jaka pozostała do odegrania Islamskiej Republice Iranu na tym terenie, skłonią autora do napisania kolejnej monografii.