Raporty i korespondencja. Zagłębie Dąbrowskie i Częstochowa

Praca stanowi kontynuację cyklu wydawniczego pt. Raporty i korespondencja oficerów werbunkowych Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego 1915-1916. Dotychczas ukazały się 3 tomy tej serii: „Ziemia kielecka” (oprac. Jerzy Z. pająk), „Ziemia radomska” i „Ziemia lubelska” (oprac. Marek Przeniosło). Pozycja ma charakter publikacji źródłowej, zawiera materiały z zasobu Archiwum Naczelnego Komitetu Narodowego przechowywanego w Archiwum Państwowym w Krakowie. Dokumenty te są bogatym źródłem informacji na temat działalności placówek werbunkowych i stosunku społeczeństwa Królestwa Polskiego do prowadzonych przez nie akcji. Zawierają one szereg cennych danych dotyczących m.in. ówczesnego życia społecznego i gospodarczego oraz aktywności politycznej mieszkańców ówczesnej Kongresówki. Przynoszą szczególnie wiele informacji odnoszących się do sporów pomiędzy pasywistami a aktywistami oraz konfliktów w ramach orientacji  antyrosyjskiej. Opisują czasami w bardzo drobiazgowy sposób życie codzienne i relacje pomiędzy warstwami społecznymi, a także niedogodności i plagi spadające na ludność cywilną w trakcie wojny. Charakteryzują zachowanie walczących armii i stosunek ich żołnierzy do kwestii polskiej, a także stosunek władz okupacyjnych do akcji werbunkowej i do społeczeństwa polskiego. Wartość tych materiałów polega w dużej mierze na tym, że sprawy te przedstawione są z pozycji obserwatora, mającego, bezpośrednią styczność z mieszkańcami miast, miasteczek i wsi Królestwa podczas I wojny światowej.