Modele (systemy) kulturowo-cywilizacyjne, Tom 1

Książka ta to pierwsza składowa dwutomowej pracy „Modele (systemy) kulturowo-cywilizacyjne”. Niniejsza księga zawiera typologizację ośmiu rodzajów społeczeństw powstałej na zasadzie łączenia założeń dedukcyjnych oraz analizy naukowego i filozoficznego dyskursów o kulturach i cywilizacjach. Autorzy odnoszą się do dokonań w tym zakresie takich badaczy, jak: A. Toynbee, O. Spengler, F. Koneczny, K. Jaspers, J. Kossecki, S. Hantington, niemniej nie przyjmują ich toku rozumowania, jakoby systemy/modele kulturowo-cywilizacyjne były swego rodzaju organicznymi czy metafizycznymi bytami, a zakładają, iż nie może być innego informacyjnego podmiotu, jak uspołeczniona jednostka ludzka. Z tego ostatniego powodu, na skutek wewnątrzpopulacyjnych relacji interpersonalnych, dochodzi do kreacji zasadniczo odmiennych sposobów organizacji społeczeństw. Za model kulturowo-cywilizacyjny autorzy przyjęli swego rodzaju czysty wzorzec takiej organizacji, zaś terminem system określają już kulturowo-cywilizacyjną aksjologię, którą posługuje się konkretna istniejąca w czasie i przestrzeni populacja funkcjonująca w ramach określonego porządku społecznego.

Autorzy wyróżnili osiem modeli kulturowo-cywilizacyjnych, dzieląc je na trzy grupy: naturalistyczne (turanizm, trybalizm), instytucjonalne (korporacjonizm, etatyzm, teokracja, ideokracja) oraz indywidualistyczne (konsumpcjonizm, obywatelizm).

Praca zawiera konceptualno-aksjologiczną analizę o zdecydowanie interdyscyplinarnym, funkcjonalno-pragmatycznym charakterze. Jej metodologia oparta jest na koncepcji relacjonistycznej, aksjologizmie, antropocentryzmie, nomotetyzmie, dedukcjonizmie i teleologizmie.

Księga stanowi metodologiczną aparaturę do typologizacji konkretnych systemów kulturowo-cywilizacyjnych pod względem aksjologicznym.

SPIS TREŚCI

1. Funkcjonalno-pragmatyczna metodologia badania kulturowo-cywilizacyjnego 7

Uwagi wstępne 7

1.1. Relacjonizm: funkcjonalizm i pragmatyzm 9

1.2. Antropocentryzm 14

1.3. Nomotetyzm i dedukcjonizm 19

1.4. Teleologizm 28

1.5. Aksjologizm 37

Dygresja terminologiczna: kulturowo-cywilizacyjny 50

1.6. Analiza dyskursu naukowego i filozoficznego na temat kulturowo-cywilizacyjnych

podstaw organizacji życia społecznego 53

2. Typologizacja modeli kulturowo-cywilizacyjnych 59

2.1. Kryteria aksjologii kulturowo-cywilizacyjnej i zasady analizy typologicznej 59

2.2. Naturalistyczne modele kulturowo-cywilizacyjne 85

Model 1. Turanizm 87

Dygresja terminologiczna: turanizm 102

Model 2. Trybalizm 106

Dygresja terminologiczna: trybalizm 1 1 7

2.3. Instytucjonalizacja kulturowo-cywilizacyjna 120

Model 3. Korporacjonizm 129

Model 4. Etatyzm 142

Model 5. Teokracja 158

Model 6. Ideokracja 178

Dygresja terminologiczna: korporacjonizm, etatyzm, teokracja, ideokracja 196

2.4. Indywidualizacja kulturowo-cywilizacyjna 199

Model 7. Konsumpcjonizm 203

Model 8. Obywatelizm 215

Słowo końcowe 229

Literatura 233