Między przeszłością a teraźniejszością. Studia z pogranicza filozofii, polityki i sztuki

Książka Między przeszłością a teraźniejszością. Studia z pogranicza filozofii, polityki i sztuki jest zbiorem rozpraw i szkiców poświęconych filozofii polskiej. W zaprezentowanych tekstach opisane zostały zawiłe problemy rodzimej myśli filozoficznej od jej początków do współczesności. Nie jest to systematyczny przegląd najważniejszych postaci i problemów z poszczególnych epok, lecz mozaika w pewnym sensie odrębnych esejów połączonych wspólną tematyką oraz zamysłem autorskim. Tym, co przyświecało napisaniu książki, była potrzeba spojrzenia na filozofię polską z dwóch punktów widzenia: jako wartości samej w sobie, niezależnej od innych dziedzin kultury, oraz w powiązaniu z szeroko rozumianym kontekstem kulturowym, zwłaszcza z polityką i sztuką. Wyartykułowane w podtytule związki z polityką i sztuką najchętniej zawiera filozofia światopoglądowa, dlatego prezentowane w poszczególnych rozdziałach tematy ją właśnie potwierdzają i uzasadniają. Problemy kształtujące światopogląd rozumieją oraz wyczuwają niejednokrotnie lepiej niż profesjonalni filozofowie, poeci i pisarze. Treści przez nich przekazywane trafiają nie tylko do rozumu, lecz również do uczuć i emocji, dlatego nierzadko oddziałują na czytelnika silniej niż zawarte w rozprawach filozoficznych. Przykładów potwierdzających tę myśl jest w prezentowanych tekstach wiele m.in. studia poświęcone twórczości Stanisława Przybyszewskiego, Jerzego Żuławskiego, Jerzego Braun. Dzieje filozofii polskiej wskazują, że chętnie wchodziła ona nie tylko w związki z literaturą i sztuką, lecz także z myślą prawno-polityczną. Daje się to zauważyć niemalże w każdym z zamieszczonych tu tekstów, zwłaszcza dotyczących polskiej szkoły prawa narodów, oraz poglądów społecznych Stefana Wyszyńskiego. Na końcu umieszczony został szkic O filozofii polskiej – jaka jest i być powinna? Traktować go należy jako formę podsumowania oraz zachętę do dyskusji nad kondycją filozofii polskiej. Jest w naszej filozofii wiele do czytania i odczytania, dlatego warto zastanowić się, co w niej rozwijać, a co pomijać? Jaką drogą iść, by nie być jedynie „echem” myśli zachodniej, lecz tworzyć filozofię na swój własny, polski sposób.