Stali pełnomocnicy (mężowie zaufania) w przemyśle II Rzeczypospolitej na przykładzie województwa kieleckiego (1927-1939)

Książka składa się z czterech rozdziałów, poprzedzonych wstępem i podsumowanych zakończeniem. Rozdział wprowadzający dotyczy przemysłu woj. kieleckiego w okresie międzywojennym. W drugim rozdziale przedstawiono genezę i podstawy prawne instytucji stałych pełnomocników, natomiast w rozdziale trzecim prześledzono sposób powoływania mężów zaufania w przemyśle i pojawiające się w związku z tym problemy. W ostatnim rozdziale przedstawiono sposób działania pełnomocników. Do tekstu dołączono dwa aneksy (Weryfikacja mężów zaufania przez funkcjonariuszy policji w 1930 r. w woj. kieleckim oraz Zakłady przemysłowe wytypowane przez Wydział Przemysłowy Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach do wyznaczenia kandydatów na mężów zaufania w październiku i listopadzie 1930 r.), bibliografię, spis tabel i indeks osobowy. Najważniejsze źródła dotyczące mężów zaufania w przemyśle pochodzą z Archiwum Państwowego w Kielcach i dotyczą województwa kieleckiego, ale autorka wykorzystała również informacje z woj. śląskiego i poznańskiego oraz z archiwów centralnych w Warszawie (Archiwum Akt Nowych) i Rembertowie (Centralne Archiwum Wojskowe).

Stali pełnomocnicy (mężowie zaufania) to osoby pracujące w przemyśle i zajmujące w przedsiębiorstwach ważne stanowiska (właściciele zakładów przemysłowych, członkowie rad nadzorczych, dyrektorzy, kierownicy kluczowych działów). Powołano ich na terenie całego kraju w wytypowanych zakładach. Ich kandydatury zostały zaproponowane przez zakłady, w których pracowali, zweryfikowane przez miejscową Policję Państwową i zaaprobowane przez odpowiedni urząd wojewódzki. Powołani zostali po raz pierwszy w 1930 r., a ich działalność przerwał wybuch II wojny światowej. Mężowie zaufania wykonywali nieodpłatnie prace zlecone przez urzędników wydziałów przemysłowych i bezpieczeństwa publicznego działających przy urzędach wojewódzkich. Obowiązywała ich ścisła tajemnica. Do zadań mężów zaufania zaliczymy: zbieranie informacji na temat funkcjonowania zakładów przemysłowych oraz ustalenie ich możliwości produkcyjnych i potrzeb na wypadek wojny (wypełnianie coroczne metryk zakładów i określanie zmian, jakie zaszły w nich w ciągu ostatniego roku), zbieranie dodatkowych informacji na temat pracowników zatrudnionych w przemyśle, wskazanie pracowników ważnych dla funkcjonowania zakładów, którzy mieli być zwolnieni z czynnej służby wojskowej w razie mobilizacji (reklamacja), informowanie o wypadkach mających miejsce w zakładach i sytuacjach nietypowych oraz inne drobne prace w zależności od potrzeb (np. zwrócenie pracownikom uwagi, aby nie wykonywali zdjęć i szkiców zakładu, czy sprawdzenie aktualności książeczek wojskowych). Pomysł powołania mężów zaufania w przemyśle powstał w środowisku, które objęło władzę w II Rzeczypospolitej po 1926 r.