Przez Świat Młodych do literatury. O prozie Janusza Domagalika

Janusz Domagalik – wybitny twórca literatury dla młodego odbiorcy lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych dwudziestego wieku, równocześnie redaktor „Świata Młodych”, autor licznych form dziennikarskich i przyliterackich dla radia, telewizji, filmu. Mimo że od pierwszych wydań jego tekstów literackich upłynęło wiele lat, jest on stale obecny w lekturze młodego odbiorcy. O poziomie pisarstwa tego autora świadczą nie tylko nagrody i odbiór czytelniczy jego utworów, lecz także liczne tłumaczenia na języki obce. Domagalik stał się jednym z głównych twórców powojennej literatury młodzieżowej w Polsce. Przedmiotem opisu i analizy w tej książce są przede wszystkim formy fabularne należące do kanonu literatury pięknej przeznaczonej dla młodzieży oraz ich wielopostaciowa obecność na łamach środków masowego przekazu. Krytyka literacka szybko odnotowała pojawienie się w latach sześćdziesiątych książek Domagalika. Niemniej twórczość pisarza nie doczekała się kompleksowego opracowania ani nawet opisu. Dlatego w niniejszej pracy podjęto się opracowania pisarstwa tego autora w całości. Bibliografia opracowań twórczości Domagalika wskazuje, że jest ich sporo. Dominują recenzje, mało jest natomiast pogłębionych analiz i rozważań teoretycznoliterackich. W tej publikacji pisarstwo Domagalika zostało osadzone w genologii. Analizie poddano treść i formę utworów. Podjętej refleksji teoretycznej towarzyszyło podejście badawcze dwojakiego rodzaju: opisowo-analityczne oraz syntetyczno-systematyczne. Opisem objęto relacje między składnikami tekstu, ich specyfikę, sposób oraz proces powstawania. Poszczególne rozdziały zawierają informacje dotyczące przynależności gatunkowej, podstawowej problematyki utworów, ich organizacji wewnętrznej, stosunku do rzeczywistości zewnętrznej (biografii) jako materiału literackiego. Twórczość pisarza ujęto w ramach czterech grup: obrazu twórczości, krótkich form epickich, powieści i form synkretycznych. Pod uwagę wzięto kilkadziesiąt utworów oraz ich różne przeróbki. Najważniejsze dokonania pisarskie autora omówiono szczegółowo. Pracę zamyka obszerne „Kalendarium życia i twórczości Janusza Domagalika”. Pojawiają się tam również informacje o nagrodach i wyróżnieniach, jakimi uhonorowano pisarza, oraz zestawienie dotyczące tłumaczeń jego utworów na języki obce oraz liczby ich dotychczasowych wydań i wznowień. Książkę dopełniają aneks i bibliografia: podmiotowa (zawiera wykaz tekstów prozatorskich ogłoszonych drukiem oraz tytuły form przyliterackich) i przedmiotowa (obejmuje opracowania ogólne, wywiady i informacje prasowe dotyczące twórczości pisarza, a także recenzje jego utworów lub form powstałych na ich podstawie). Aneks natomiast stanowią rozmowy autorki rozprawy z pisarzem, w których pojawiają się informacje dotąd nigdzie jeszcze niepublikowane, a które rzucają nowe światło na życie, genezę i charakter pisarstwa Janusza Domagalika.